Levensbeschouwing

Ondanks onze algemene welvaart heerst er een groot onbehagen in onze maatschappij, op alle leeftijden en bij alle sociale lagen. Belangrijk om weten is dat een dergelijk gevoel van alle tijden  is en onvermijdelijk deel uitmaakt van ons mens-zijn. Het uitgangspunt van mijn presentatie is dat wij evenwel de voorbije decennia een sterke toename van dit onbehagen ervaren, wat hard gemaakt kan worden door de cijfers uit de geestelijke én lichamelijke gezondheidszorg. De onderliggende oorzaken zijn systemisch van aard en hebben alles te maken met de wijze waarop wij deze samenleving georganiseerd hebben. De directe oorzaken zijn meestal te vinden in toestanden van ‘chronische stress’. Daarom is behandeling van individuele klachten zoals bv. depressie, burn-out e.a. wezenlijk ontoereikend. Een systeemverandering is meer dan noodzakelijk op vele fronten in onze samenleving. Het ogenblik is rijp om daar werk van te maken.

Op zoek naar de oorsprong van de evangelies. Tussen feit en fictie, theorie en hypothese.
Er zijn weinig teksten in onze geschiedenis en cultuur (niet alleen Europees) die zo belangrijk en zo een voorwerp van intense studie en commentaar zijn geweest als de evangelies. Maar wat kunnen wij nu echt erover weten?
De lezing wil het publiek laten kennismaken met de resultaten van de historisch-kritische studie van de evangelies zoals die zich ontwikkeld heeft sinds het einde van de 18^de eeuw. De lezing omvat drie delen.
-Eerst wordt een (uiteraard kort) overzicht geboden van de geschiedenis van de studie van de evangelies. Het overzicht presenteert kort de belangrijkste tendensen in de historisch-kritische exegese en hun weerslag op de studie van het ontstaan van de evangelies.
-Het tweede deel biedt (opnieuw in kort bestek) een inleiding op de sterktes en zwaktes van verschillende theorieën over de verhouding tussen de drie zogenaamde synoptische evangelies (Marcus, Mattheüs, Lucas) en tussen die drie en het Johannesevangelie. Aan de hand van een paar voorbeelden worden de problemen met de reconstructie en kritische editie van de tekst geïllustreerd.
-Het derde deel gaat aan de hand van enkele toonaangevende hypotheses meer specifiek in op de omstandigheden waarin de verschillende evangelies tot stand gekomen zouden zijn. Dit alles wordt geïllustreerd met voorbeelden.

Prof. Dr. Em. Joseph Verheyden, jarenlang verbonden aan de Leuvense Faculteit Theologie en Religiewetenschappen, is een internationaal bekende autoriteit op gebied van de studie van de canonieke en de apocriefe evangelies, de ontstaansgeschiedenis van het christendom in zijn Grieks-Romeinse en Joodse context, en de receptiegeschiedenis van het Nieuwe Testament in de vroege Kerk. Als emeritus geeft hij nog steeds wereldwijd talrijke lezingen en organiseert in Leuven en elders elk jaar een aantal ‘expert colloquia’. Zijn enorme kennis in deze materie, samen met zijn onovertroffen gave van het woord om op een boeiende en begrijpelijke manier een publiek te onderhouden, staan garant voor een geslaagde en interessante lezing.

De betekenis van zingeving op oudere leeftijd. Hoe oog hebben voor mekaars noden. Concrete handvaten, voorbeelden, casussen. Praktijkgerichtheid gestoeld op wetenschappelijke onderbouwing.

Wat is een ziekte? Wat bedoelen we wanneer we zeggen dat iets een ziekte is? In de filosofie zijn er verschillende antwoorden op die vraag en geen consensus over wat het beste antwoord is. Sommigen zeggen dat ziekten disfuncties zijn die min of meer objectief vast te stellen zijn. Anderen beweren dat ziekten schadelijke toestanden zijn en dat ziekte-oordelen ook altijd waarde-oordelen zijn. Vanuit die optiek is het niet de geneeskunde die beslist welke toestanden ziekten zijn maar wel de samenleving. In deze lezing worden de voor- en nadelen van deze en enkele andere filosofische theoriën over ziekte besproken. Die discussie is niet vrijblijvend want elke analyse van het concept van ziekte heeft belangrijke gevolgen voor de actieradius van de geneeskunde.

Pieter Adriaens is hoofddocent aan het hoger instituut voor Wijbegeerte van de KU Leuven. Hij doet er onderzoek over de geschiedenis en filosofie van de psychiatrie, maar ook over de relatie tussen mensen en andere dieren. Hij is organisator van het jaarlijkse Feest van de filosofie en de jaarlijkse Zomerschool van het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte. Hij is lid van de Ethische Commissie voor Dierproeven van de KU Leuven en hij behoort tot de stuurgroep van het Leuven Centre for Health Humanities (LCH)- een interdisciplinair onderzoekscentrum dat thema’s rond ziekte en gezondheid belicht vanuit de menswetenschappen.